การประชุมวิชาการระดับชาติครั้งที่ 4 และนานาชาติ ครั้งที่ 1

หลักการและเหตุผล โลกในศตวรรษที่ 21 กำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงอย่างพลิกผัน (Disruption) ในทุกมิติ ทั้งด้านเทคโนโลยี เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ดังจะเห็นได้ชัดเจนจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ที่ผ่านมา ซึ่งได้ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อวิถีชีวิตของผู้คนทั่วโลก ทำให้ทุกภาคส่วนต้องปรับตัวเพื่อความอยู่รอด โดยเฉพาะในแวดวงการศึกษาที่ต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบการเรียนการสอนอย่างฉับพลัน ในขณะที่สังคมกำลังเผชิญกับวิกฤตการณ์หลายด้าน ทั้งปัญหาสิ่งแวดล้อม ความขัดแย้งทางสังคม ปัญหาเศรษฐกิจ และความเสื่อมถอยทางศีลธรรม การพัฒนาที่มุ่งเน้นแต่ความเจริญทางวัตถุโดยละเลยมิติทางจิตใจและปัญญา ได้ก่อให้เกิดปัญหาที่ซับซ้อนและยากต่อการแก้ไข

การศึกษาจึงเป็นรากฐานสำคัญในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนและการพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืน ดังจะเห็นได้จากองค์การสหประชาชาติ (UN) ได้กำหนดให้การศึกษาเป็นหนึ่งในเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนแห่งสหัสวรรษ 2030 (Sustainable Development Goals: SDGs) ข้อที่ 4 ว่าด้วยการส่งเสริมการศึกษาที่เท่าเทียมและส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตแก่ทุกคน ซึ่งสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580) ที่กำหนดกรอบและแนวทางการพัฒนาเพื่อให้บรรลุวิสัยทัศน์ “ประเทศไทยมีความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน”

ในสถานการณ์เช่นนี้ พระพุทธศาสนาในฐานะองค์ความรู้และภูมิปัญญาที่ทรงคุณค่าที่สืบทอดมากว่า 2,500 ปี จึงมีบทบาทสำคัญในการเป็นเครื่องมือพัฒนามนุษย์ให้มีปัญญาและคุณธรรม สามารถเผชิญกับความท้าทายในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วได้อย่างมั่นคง หลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนามีความลึกซึ้ง ครอบคลุมทั้งการพัฒนาตนเองและการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างสันติสุข โดยเน้นการพัฒนามนุษย์อย่างเป็นองค์รวมผ่านหลักไตรสิกขา (ศีล สมาธิ ปัญญา) ซึ่งเป็นกระบวนการเรียนรู้เพื่อพัฒนามนุษย์ให้เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น และผู้เบิกบาน

มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ในฐานะสถาบันการศึกษาทางพระพุทธศาสนา ที่มุ่งผลิตบัณฑิตให้มีคุณภาพเป็นผู้นำด้านวิจัยและบริการวิชาการสู่สังคม ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการพัฒนาปัญญาและคุณธรรมด้วยหลักพระพุทธศาสนาอย่างยั่งยืน ซึ่งสอดคล้องกับการจัดกลุ่มสถาบันอุดมศึกษาของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ที่ได้จัดให้อยู่ในกลุ่มที่ 4 คือ กลุ่มพัฒนาปัญญาและคุณธรรมด้วยศาสนา โดยมีปรัชญามหาวิทยาลัยที่ว่า “ความเป็นเลิศทางวิชาการ ตามแนวพระพุทธศาสนา”

การนำหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้ในการพัฒนาปัญญาและคุณธรรมในสังคมปัจจุบัน จึงไม่เพียงแต่ช่วยแก้ไขปัญหาทางสังคมและจิตใจของมนุษย์เท่านั้น แต่ยังนำไปสู่การสร้างความยั่งยืนในทุกมิติ ทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม กล่าวคือ เมื่อมนุษย์มีปัญญาเข้าใจธรรมชาติของชีวิตและโลกตามความเป็นจริง รู้จักเหตุปัจจัย มีความพอเพียง และมีความเมตตากรุณาต่อสรรพชีวิต ย่อมนำไปสู่การใช้ชีวิตที่เป็นมิตรกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น และสามารถดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่ไม่เบียดเบียนใคร

ด้วยเหตุนี้ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตอีสาน จึงได้จัดการประชุมสัมมนาวิชาการระดับชาติและนานาชาติ ภายใต้หัวข้อ “ด้วยการบูรณาการศาสตร์สมัยใหม่” เพื่อเป็นเวทีวิชาการให้นักวิจัย นักศึกษา และผู้สนใจได้นำเสนอผลงานวิจัยและแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ทั้งด้านการศึกษา การบริหารการศึกษา ภาวะผู้นำ พุทธศาสนาและปรัชญา รัฐศาสตร์ การปกครอง รัฐประศาสนศาสตร์ สังคมสงเคราะห์ศาสตร์ การสอนภาษาไทย และการสอนสังคมศึกษา เพื่อบูรณาการศาสตร์ต่างๆ เข้ากับหลักพระพุทธศาสนา อันจะนำไปสู่การพัฒนาคุณภาพงานวิจัยและการสร้างสรรค์นวัตกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืนต่อไป